ص۵
اختصاصی اطلاعات دیروز در مشروح مذاکرات دادگاه انقلابی اسلامی تهران که به صدور رای اعدام امیر عباس هويدا انجامید، پرسش های رئیس دادگاه ، دفاعیات نماینده دادستان از کیفرخواست و پاسخ های هویدا را خواندید . اکنون به ادامه دنباله آن مطلب ،تاپایان توجه فرمائید . هویدا در سخنان خود با اشاره به گفته دادستان درباره پایگاههای جاسوسی آمریکا چنین گفت : هویدا میگوئید آن موقع من کجا بودم؟ دادستان : همانطوریکه فرمودید،دراین مملکت سیستمی بود که درراس آن سیستم شما بودیدو مسئول آنچه در داخل سیستم میگذشت شما بودید. شما انسانی هستیدبا فرهنك در اروپا درس خواندید، لبنان درس خواندید، در خانواده دیپلمات بزرك شديد و سالهاوکيلو وزیر و مشاورو مستشار بودیدو آدم نادان و ناآشنایی نبودید که نداند انسان آزاد است و مسلمان مخترو بنابراین مسئول است و اگر هم نمیدانستید و یکبار هم قانون اساسی راخوانده بودید باید کمتر رفیق در ایران دارم، ولی بنده هیچ وقت مثل ازهاری دانسته باشید ،شما مسئول ككتكامضاهایی که کردیدهستید، نمیگویم، با وزراء چای نخورده بودم و اصلانمیشناختم. تكتك فرمان هایی که دادید هستید، تك تك سخنانی که گفتید وزرایی بودند بنده پیشنهاد میکردم، وزرایی بودند که هستید و این که ادعا میکنید سیستمی بوده است و من در پیشنهاد میشدند ، طبق قانون اساسی و تفسبرش درآن داخل سیستم عمل میکردم، وزراء و قبل از من وبعدازمن عمل این استدلال که اگر من سر حسین و من استنباط میکردم که ما قانون اساسی را اجراء میگفتیم ایران بایستی در خلیج فارس صاحب نظر باشد. را نمــی بریدم، دیگری می برید، زمان، وبنده استنباطی که از قانون اساسی میکنهبجای میکردند، و وزیر بودکه قرارداد می بست ،رافع مسئولیت شم خودش محفوظ، وقتی قانون اساسی را میخوانیم و نیست رهـــــاننده نیست، اگر اینطور باشد، استادی برای من تفسیر کند، یک معنی دارد، ولی آنزمان خلیج فارس مرز ما است . خلیج فارس گلوگاه تمـام نمیکردیم، ولی شعور و ذهن من نفهمیده بود. ولی درکشور مقاماتی بودند که وظیفه داشتند اینکار را بکنند آنها چرا تجارت ایران است ، ولی مسلما متعلق به ایران نیست ، خلیج فارس باید در یک چارچوبی حفاظتش بین کشور اینکار را نکردند؟ مجلسين وديوان عالی کشور میتوانند قانون تفسیر کنند. هایی که این رو آنور خلیج فارس هستند ، دنبال شود. این نظری است که من راجع به خلیج فارس داشتم میفرمائید هیچ جلادی گناهکار نیست آنها در اینجا مسئولیتشان از من بیشتر است، قل سیاست خارجی زیر نظر نخست وزیر نبود از من اینکار را میکردند، اگر مابه انقراض قاجاریه برگردیم آن زمان تفسیرش طور دیگری بود و در این تفسیر روزی مردم و ملت وحقوخون ناحقی که بزمین ریختید دامن میلیونها نفر شریک من بودند. بنده هم به حد خود و به آن شاه به امرا گفته بود من شما را براین است که چرا سیاست خارجی را بدست نگرفتم ولی نه ، میفرمائید سیاست تسلیحاتی و سیاست نظامی وزرای شما هم مسئولند اگر قبل ازشما نخست وزیری تفسیرش بر این بودکه قوه مجریه مختص پادشاه است و ب این سیستم بصورتی که شما همکاری کردید ، مسئولند واگر قوای نظامی هم مستقیما زیرنظر پادشاه . بعد از شما هم عمل کند، مسئول استراین دادگاه به يك معن دعا برای دولت بازرگان ! قدرتند. بدانید اشارتی است به آنها که در تمام جهان برسریر شما را میگیرد . ما عرضمان با آقای هویدار آقایان دیگر از نوع آتی هویدا این هست اینکه شاه دستور میداد، اینکه بسیری پروژه ها با تحميل امريكا اجرا میشدو شما میفرمائید که شاه یا دربار تحمیل میکرد، این که شما میفرمایید که من دربرابر این دادگاه اذعان کنم، من سعی ام را کرده ام تا شاه بودم، پس شاه نخست وزیر بود که به يك تعبير همینطور بتوانم زیربنایی بسازم. منتنهانبودم باهمکارانم،همکارانم بود، همه اینهاشمائید که جوابگو هستید. ماکسی بنام شده نبودند، آقای رئیس بچههای خودتان بودند، برادران نمی شناسیم . قانون اساسی کسی بنام شاه که فرمانفرما وحكم خودتان بودند، قوم و خویشهای خودتان بودند ، همه مطلق باشد، نمیشناسد مانخست وزیری میشناسیم، قانون اینها بودندکه توی برنامه ریزی شریک دند. برنامهریزی ہو اساسی گفته که نخست وزیر و هیئت وزرا در مقابل مجلسین که بدست یک فرد نمیشود. یک سازمانی بود بنام سازمان و مردم مسئولند اگرجانی گفته است که شاه هم مسئول است، برنامه که توی این سازمان برنامه، جو آنهایی بودند که که تغییر سلطنت و قانون اساسی در این حدودها تفسیر باید باشد ، نبود . بنده میگویم نبود . الآن تقصیر بنده میشد بجز متممهایی که بعدا به آن اضافه شد. نخست وزیران مقداری که بایدو لازم است، مقصر هستم. تقصیرش راقبون اینطور عمل میکردند اگر شما به بایگانی و زارتخانهها مراجعه میکنم، ولی بنده اینجا نیامدم که عرض کنم هرچه بود ، می کنم و شما باید مرا حفظ کنید کشور بایستی زیر نظر من باشد ؟ زیرنظر من نبود کنید، میبینید بجز در مدت کوتاهی در تاریخ ایران چنین عمل میکردند. فرماندهان قشون به بنده گزارش نمیدادند.بجز درموقع حفظ خوب بود و کاری که کردیم درست بود،ولی حداقل بایستی شما نشان بدهید عرض کردم با این که آقای هویدا خیلی بعدا عده ای از اینها بطرف آزادیخواهی رفتند ممکن است آمریکایی بیاورند، عوض این که مصونیت بخصوص بسمه مرد فاضلی بود ريك مدال هم از دادگاه برای شما تقاضا کنیم. مستشار آمریکایی بدهند، مستشدر آمریکایی را عضو سفرت اشکالاتی هم نصیبشان شده باشد، ولی خو اسم عرض کنم این صحبت باید برای همیشه روشن بشود . در این دادگاه امریکا میکردند که میتوانست بطور دیپلماتيك مصونیت داشته که این برنامه ریزی رامن نمی کردم، برنامه ریزی را دستگاهی این استدلال که اگر من سر حسین رانمی بریدم دیگری می میکرد این برنامه ریزی آماده میشد و این برنامه ریزی مسئله ای مطرح نشود، که قلب عده ای را جریحه دار باشد، و برید ، رهاننده نیست. اگر اینطور باشد هیچ جلادی گناهکر بودجههایش تعیین میشد و میرفت به مجلس و اگر در این بکند. اگر احتیاج داشتند، این کررا بایستی میکردند ،ولی نیست . هر کسی آن مقدار از عملی که کرده است به یدجواب قسمت میفرمایند نرویم به جزئیات، خیلی خوب پس چطور در آن موقع، بنده جناب آقی رئیس در کنفرانس اوپك بودم بدهد . اگر شما صدر اعظم بودیدر این کار ها را کردیددنون دفاع کنم؟ اگربنده اینجا صحبت از کشاورزی میکنم صحبت ولى هم من چون يك عضودولتی بودمرهم به سمت يك وزير مسئولینی در تصمیم گیری آن دولت داشتم اگرچه بنده هم با آن مخلف رئيس : تو نرفتی ، فرح رفته بود ، ارتباط این مسئله اساسی گفته که نخست وزیر وهيئت وزرا در مقابل مجلسین از صنایع پایه میکنم، صحبت از صنایع مونتاژ می کنم با شما این است که ۱۰۰ هزار تومان دولت ایران خرج را نقض کردید، ملت رابه اجنبی فروختید ، یافروخته بودندو بنده بایستی بگویم درچه دنیایی زندگی میکنیم، در دنیایی بودم ولی مسئولیت را بایستی قبول کنم . پس بنده از این اتهم مهمانی یک شبی کرده که فرح رفته به آنجا ٥٠ هزارتومان شما آمدید ولاپوشانی کردید، به میزان هرچه کردید مسئولید زندگی میکنیم جناب آقای رئیس که بنده حرفهایی هست فرار نکردم که اینجا تنها مرا مقصر بدانند بگیرد برای مبتلایان به سر سرطان در ایران نه بیشتر . مآنچه که صدر اعظم های قبل از شما کردند ، که اینجا اگر در دادگاه ضبط نمیشد، توی روزنامه چاپ دادستان جملهای قرائت فرمودند از يك كتابی که بنده به هويدا : خدمتتان عرض کنم که طبق سنت هایی که جنابعالی نبود ؟ مسئولیتش را ازشما نمیخواهیم . وزرای شما اگر مسئول در ایران موجود بود مسافرت های پادشاه یا خاندان بودند جواب گو هستند ، حرف ملت ایران و حرف تاریخ ایران سلطنت ، وقتی که برای مسافرت رسمی میرفتند ،مخارج در این لحظه از تاریخ ایران که ایستادید ، باشما این آنرا دولت میپرداخت تقاضا میکردند ، تصویب نامهای است از هیئت وزیران میگذشت و به دربار پرداخت میشد چشم بستگانی که با چشم باز در خدمت طاغوت بودند … گزارش نکات منتشر نشده ای از مذاکرات دادگاه انقلابی اسلامی برای محاکمه هویدا دادستان: آقای هویدا ملت را به اجنبی فروختید! ● • 9 . . • ● ✔ . بفرض اگر طوری میگویم که جنابعالی تبسمی میفرمائید، تبسم جنابعالی به بنده قوت قلب میدهد لذا بگویم که تمام این نخست وزیران قبل که مورد احترام هم بودند، اینصورت تفسیر کردند ولی به من که رسید، میگویند چرا اینطور تفسیر کردی؟ خوب من از خودم سئوال میکنم که من حاضرم کفاره اش را قبول کنم، ولی استدعا دارم در این قسمت من تخفیف هم بدهید که چون تو باهوشتر از بقیه بودی پس باید شعورت بیشتر میرسید. در آن زمان اینطور تفسیر میشد و من خيال نمیکنم که کار زیادی نشده باشد و و زیر مسئول امضاء نکرده باشد. پس، از لحاظ قانون اساسی، اجراء شده سئوال من بنده .. نه اربابان بنده . بنده ارباب خارجی ندارم و به ارباب خارجی نه اعتقاد دارم و نه دنبال ارباب خارجی از خودم این است که نخست وزیر حق تفسیر قانون اساسی را ندارد، بایستی از قانون اساسی چیزی را استنباط کند ردم . اگر راجع به سیاست کلی خلیج فارس پرسیدید اگر دادگاه قربانی می خواهد، کنیم بودجهشان را کمتر کنیم ، میفرمایند باید اینطور باشد آن زمان اینطور تفسیر نمیشد من حاضرم I . • رئیس: چه زمانی؟ بودجه با آنها مذاکراتی میشد که بتوانیم از آنها سعی . • · می چرادانسته باعلم به اینکه بقول خودتان نبود، شاه سلطه داشت، آمریکا سلطه داشت شوروی باج میگرفت ،کربنج گرفت شما هیچ عملی در تغییر این سیستم نکردید و اگر نمی توانستید تغییر بدهید، چرا کنار نرفتید؟ حرف ملت ایران با شما این است که حالا شما هروئین قاچاق کردید یانمی کردید، بحثی نیست. دفاع کردید دادگاه همنظر خواهد داد. بحث ما باشما اینها است .این صحبت احتیاج به آمار ورقم و گزارش اقتصادی ندارد. آیا این مملکت را آمریکا اداره می کرد یاخیر؟ جوابش چی است ، بله. شاه برخلاف قانون اساسی حکومت میکرد و سلطه داشت ، بله فرمان میداد؟ بلشما اجرا می کردید؟ بله مي دانستید برخلاف قانون اساسی و قانون بشر است؟ بله. باز ماندید در صدارت بله صحبت مردم ایران با شما تمام است، در این مرحله. هو يدا: ملاحظه می فرمائید جناب دادستان جنابعالی، دو سه جمله ای را از یک پاسخی به یک سئوالی قرائتسی فرمائید. عرايض من دراین چهار روز، بایستی به تمام این نکاتی که بنده جواب دادم و باید بتوانم به بقیه سئو الهایی که کرده بودند، جواب بدهم و بخاطر سئوالات بسیار مهمو متکی به دادستان: شما به همین سئوالهایی که کردم جواب هويدا كدام سنو الها؟ اصل ٤٨ میگوید : انتخاب مامورین رئیسه دوایر کند این چشم بستگانی که چنیں آرام و بی آزارراهی بارد شتگاهها هستند ، در رژیم طاغوتی پهلوی هریک وزیر ممکن است ، ولی نخست وزیر ؟ بنده بشما اطمینان مسندي والا مقامی بالا . و موقع و جاهی فلک آسا داشتند و با چشمانی باز و وجدانی خفته علیه منافع می دهم که نه سفیر آمریکا نه شوروی و نه هیچ کشوری خلق های ایران قدم بر می داشتند و جز خدمتگذاری طاغوت راهی نمیشناختند.هر روز گروهی از نمیتواند بخودش اجازه بدهد که به نخست. زیر ایران سپردگان رژیم بخاک سپرده سلطنتی و عوامل ضدانقلاب و دست اندر کاران و مسئولان و گردانندگان رژیم دستور بدهد . ولی اگر با وزیری صحبت توسط پاسداران انقلاب دستگیر و به زندان اعزام میشوند. بازداشتی ها ، معمولا با چشمانـی سفرای خارجی مطالبی مطرح میکردند ، روابط بین شوند و در دسته های چند نفری به سلولهای مربوطه راهنمایی میشوند. خشونت گفتم .از لحاظ صحبت کردن همه ایراد ها را میشود مسلما دولتی از داخله و خارج باتصویب وزیر مسئول، از حقوق پادشاه است،یعنی پادشاه تعیین میکند و مسئولیتش پهلوی بدهید. بود دادستان همین سئو الهاکه کردم . شما دانستیدکه این حکومت خلاف قانون شرع است و بازماندید؟ و کردید و ادامه دادید .درست است؟ هو يدا: اجازه بفرمائید . قربان اگر بازهم عرض می کنم اینجا قربانی لازم است بنده تسلیمم. رئیس دادگاه: آقای هویدا شما با دادگاه صحبت می کنید و مطلب ایشان (دادستان) و همانطوریکه بطور چکیده و خلاصه و چکیده کردم بود، شما هم همانطور پاسخ بسته به کمیته ها منتقل می کشور غالبا مطرح میشد و مثلا بین کانادا ، آمریکا، انگلیس را وزیر دارد از من سئوال شده بود که چرا وزير هو يدا: بنده عرض می کنم ، اگر بنده بایستی قربانی. دادگستری ۳ اسم برای هر پست به نخست وزیریمیفرستاد مطرح میشد ، ولی از این نظر که دستور رسمی بشوم، بنده حرفی ندارم، تسلیم به دادگاه ولی سئوال می و نخست وزیر نیز بنوبه خود به دفتر مخصوص میفرستاد گرفته باشد ، خیر نمیشد، توی تلویزیون گفته نمیشد، عرض میکردم،برای کنم. جناب آقای دادستان می دانم که بایستی باریاست دادگاه رئيس : آنطور که قانون اساسی اجرا میشد، شاه که وزیر دادگستری برای فلان پست سه نفر را پیشنهاد صحبت بکنم. اگر در موقعیکه جناب دادستان در باره ارقام خاطر اینکه مسائلی است که حتما دولت جدید هم دربرابر از من گرفت ه به جزء این که من بخشونت صحبت کنم .بنده رئیس قوه مجریه و رئیس قوای سه گانه بود عرض کنم، کرده که تعیین کنید . یا خود وزیر شرفیاب میشد و این گفتند که احتیاجی نداریم ایشان مطرح کردند من که مطرح این مسائل سیاستهایی خواهد داشت و صلاح نیست که عادت ندارم با خشونت صحبت کنم. همیشه ایراد به من گرفته مطابق همان قانون شاه هیچ اختیاری نداشت نکردم.مس و اورانیم را بنده عرض نکردم می گویم از بنده این مسائل را اینجا بدون کسب اجازه عرض کنم . شده که برعکس ، خیلی در صحبت هایم نرم هستم .لذا بنده سئوال کنید می ، باید درباره مس و اورانیم سلما این مسائل دردفاع من خواهد بود، ولی نمیکنم، نمیدانم این کتب راچه کسی نوشته ، حتما صورت جلسه ای بتوانم یک اطلاعاتی در اختیارتان بگذارم، اگربخواهید. برای خاطر اینکه اگر بنده الان راجع به آن صحبت کنم. بایستی باشد که بنده گفته باشم وحتی اگر جذب آقای رئیس ولی اگر میگوئیدنه، مسئله مهم نیست. میگذریم. من نمیدانم رابطه این دولت باملان دولت همسایه چه اگر هم چنین نظری راجع به سانسور داشتم خیل میکنید در بنده اصراری ندارم که راجع به مس و اورانیوم بگویم ، اگر هم علاقه براین است که راجع به تمام مطالب، من بگذرم و صحبت نکنم ، بنده عرض نخواهم کرد.اینجا دارم عرض میکنم تسلیم هستم و بنده در مدت ۱۳ سال که نخست وزیر بودم ، جناب آقای رئیس از ساعت • صبح کارکردم تا دیراز نصفه شب نه بهره از مال بردم این جمله را باید بگویم که دستم هم به خون آلوده نیست اگر بنده ترسی داشتم امروز در ایران نبودم آقای رئیس بودند آنهائیکه در موقع خودش رفتند،بودند تفسیر قانون اساسی باشاه نبود با مجلس موسسان بود ،آنچه است ، این است که شاه در سال ٥٥ در جلسه ای صريح موضوع مطرح میشد که هرکدام دلتان میخواهد ، انتخاب کنید . منظورم این است که رعایت فرم در کار ها میشدو کمتر اتفاق میافتاد که رعایت فرم نشود در بعضی از کارها مسئولیت بنده برروی کاغذ بود، و بنده ، صحبت کردو این که از امرای ارشد ارتش تشکیل داد استدلالی ندارم، یعنی بنده در مواد نظامی امنیتی خارجه، صحبت در ایران به حدود ٤٠ و چند امیر ابلاغ شد اطلاعات زیادی ندارم، آنجا که فساد بود و جلویش را فقط آن روز ها خلاصهای چاپ شد و لب مطلب چاپ نشد میتوانستم بگیرم میگرفتم و آنجا که لازم بود زندگیم نمونه و سندش الان کم شده ، میگوید که من شاهی هستم که است برای بقیه و جرات هم داشتم که اینجا بمانم. این همه کار ها بشما امرا دادم . من شما را حفظ میکنمو شما باید مرا حفظ کنید .قانون اساسی را باید اجراکنید. خواهد بود ؟ آن جلسه بنده چنین حرفی میزدم؟ آخر يك قدری هم قبول رئيس: علی ایحال، شما برای دفاع خودتان آزاد بفرمائید در مغز بنده مسائلی میتواندجی خودشان را پیدا هستید، آنچه را که در سرنوشت خودتان بعنوان دفاع بکنند ، استناد هم به این کتاب بعقیده بنده زیاد درست نیست موثر میدانید بگوئید. مدنسون کتاب در ایران بود، بزرگترین سانسورش هم متاسفانه هويدا: بنده ایرانی هم هستم. به مملکتم هم علاقه دارم جمع کردن کتاب بود. لذا بایستی سبک و سنگین بکنم رئيس: تشخیص آن با شماست . در مورد دخالت پادشاه باید بگویم که طبق قانون اساسی قوه مجریه مختص پادشاه است. در دو ماده قانون اساسی این موضوع اینطور تفسیر میشود، منهم تفسيرش نکرده انجام دادم و من فاسد فی الارضم خوب ایندیگر روشن است .و کفاره اش را میدهم و دیگر صحبت نیست. من كمدارم و هويدا: میخواهم دادگاه به آن نکته توجه داشته اگر این دو جمله رو شنگر عرایض بنده هست و بگویم اما آن قانون اساسی و به آن ندو که اشاه اجرا میکرد. تمام تقصيرات بعهده نخست وزیر است و هیچکس بجزنخست و زیر نبوده، اگر بنده عاملش هستم و همه کارها را من میگویند که دخالتی در حریم فرهنگی نداشتید و احتیاجی البته به دلیل ندارد حکمی که شما به دکتر منوچهر آزمون دادید بتاريخ ٢٤ شهریور ۳۰ یعنی ٥۰ میخوانم : جناب از جانم دفاع میکنم، این دفاع از جان لازم است، جوانان آتی دکتر منوچهر آزمون نماینده مجلس شورای ملی پیرو ما یک روز از جان و طنشان دفاع کردند. و ما به امر خدا جلسه ای در پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه احترام میگذاریم، منهم از جانم دفاع میکنم، شما هرتصمیمی آریامهر، در مورد دیالکتیک انقلاب ایران تشکیل گردید و بگيريد من نمیدانم. او امر مطاع مبارکشان درباره مسائل مطرح شده و جودداشت. رئیس: اگر قرار بود این حق داده نشود، شما اینک خواهشمند است در جلسه ای که ساعت ١٦ شنبه۰۰٫۲۸ و در آن سیستم اینطور عمل میشد که سیاست خارجی مستقیما زیرنظر پادشاه اجرامیشد،سیاست نظمی مستقیما چرا اینطور میشد، این یک حرف دیگر است ، ولی هو بدا : در باشد که اگر بنده تمام عرایضم را نمیکنم، برای اینست که بودم، قبل از منهم اینطور تفسیر میشد و عمل میشد آنها تیکه بعدا رفتند ، توانستند مرز ها را پیدا کنند ممکن است از این مسایل برای دولت فعلی ، اشکالاتی (یک عضو دادگاه گفت: رئیس قوه مجریه شخص شاه بروند خارج از ایران ، بنده هم میتوانستم بروم . بنده ایجاد کند که بنده نمیخواهم این اشکالات ایجاد شود، است) ببخشید کلمه رئیس را بایستی میگفتم. (یک عضو زیرا بنده هم ایرانی هستم و توفیق این دولت را از خداوند جناب آقای رئیس روز شنبه ۱۸ شهریور از وزارت دادگاه: مسئولیت نداشت) گفنم رئیس قوه مجریه بود متعال میخواهم، برای خاطر اینکه تو فیق این دولت تو فبق دربار استعفا کردم استعفاء من روی اصل جمعه ۱۷ شهریور بود . چون شخصا معتقد بودم که هیچ دولتی مملکت ما است در یک دنیایی زندگی میکردیم و ما پس در یک منطقه ای زندگی میکردیم که این منطقه ما یک در هیچ کجا نمیتواند حکومت کند اگر سربازانش راو را تابحال نگه نمیداشتند. چنین دادگاهی تشکیل نداده بودند که درهمین موردو در اینجا تشکیل میگردد، حضو ربهمرسانید. زیرنظر پادشاه اجرا میشد. سیاست امنیتی کشورمستقبما منطقه راحتی نبود ، یک منطقـه پر آشوبی بود، تانک ها را و مسلسل ها را علیه مردمش دستور به آتش و بشما اجازه دانستن مطالبی را که بعنوان اتهامانتان هست معنای این مطلب این است که شما گرداننده رستاخیز بودید، های بزرگ و ابرقدرت ها در این منطقه بدهد و به اینجا اعتقاد راسخ داشتم . و دو سه روز زیرنظر پادشاه اجرا میشد. سیاست امنیتی کشور مستقیما نمیدادند، و اینگونه هم از شما نميخو استند مطالبی را که نه مخالف آن. کسی که دیالکتیک را نمیفهمید بچه جهت چنین پس ما دريك دنیایی زندگی میکردیم ودريك منطقه ای بعدش هم کارهایم را تحویل دادم و مرخص شدم . بنده شما در دفاع دارید، بگوئید ولی آنچه که مطرح است این دعوتی کرده بود. اینطور عمل میشد. اگر در این کار جنایتی را دستگاهی زندگی میکردم که منطقه م يك منطقه راحتی نبود. يك منطقه ۱۷ آبان توقیف شدم ، ۱۷ آبان او ایل حکومت ارتشبد انجام داده بود و منهم اطلاع نداشتم، من مقصرم ؟ قبول است که سئو الی مطرح شده که در ارتباط باشماست. نگفتم مخالف آن بودم. پرآشوبی بود کشورهای بزرگ رابر قدرتها در این منطقه تجارت رئیس: در اعتراضتان هست که گفتید من دبیر کل آن میکنم تسلیمم، میگویم تسلیمتان هستم. ولی فکر نمیکنم ازهاری بود.بنده قربانی زمان شدم چرا قربانی زمان شدم؟ هويدا: وقتی شما اسم این دادگاه را دادگاه انقلاب هایی داشتند اصليك موازنه بود. در این منطقه کشور خودمان چرا آن زمان اگر بنده را حکومت دیگری توقیف بودم، ولی با آن مخالف بود. معنایش این است که شما دستگاه انتظامی بجز از لحاظ تشریفاتی و از لحاظ مالی اسلامی گذاشتید، بنده در آن عدل میبینم، لذا بايد مرايضم يك مسئله ای است که من خیل میکنم آقایان باید در میکرد از لحاظ من صحيح بنظر میآمد،ولی حکومتی که باما تماس دیگری داشته باشد بنده استدعا میکنم جنابعالی را روشن کنم. چون من فاسد فی الارض نیستم و اگر عربی گرداننده آن بودید. نظر داشته بشیدچون دارای بسیار اهمیت است من در چهارچوب همان سیستم ۱۳ سال کارکرده بودم هو يدا: خدمتان عرض کنم که بنده عرض کردم وقتی در اینجا با سرنوشت من وراجع به سرنوشت من تصميم نیز بخواهید، دفاع کنم، حاضرم عربی بگویم و حتی رو آیاتی بایستی مرا توقیف میکرد …فرمودند که کربنده این بود که همه را راضی بکنم. رستاخیز تشکیل شد میدانستم موفق نمیشود. نگفتم مخالفم. خواهید گرفت. حداقل مراجعه بفرمائید به پرونده هایی اگر بنده به نحوی نیز بیاورم و یا سکوت کنم. من عرضم این است که اگر خوب اگر بنده مردم اراضی میکردم که چه اشکالی داشت، که که اینجا گفته شد ، اربابانی داشتم ، آن اربابان چطور ثانيا جناب آزمون در دیالکتیک استادند، بخاطر اینکه ایشان دستگاههای انتظامی هست، ببینید به ما اطلاعی گاهی مطلبی میگویم و مجددا روی آن بر میگردم معذرت ولی اگر بنده به این فکر بودم که بخواهم آمریکا ،روس ،انگلیس، مراول کردند و بقیه را بردند ؟ تحصیلات بسیاری در این زمینه داشته اند. میدادند؟ به ما میگفتند که فلان کار شد؟ اینجا صحبت میخواهم دارم ازخودم دفاع میکنم و برویش صحبت میکنم فرانسوی و آلمانی را راضی کنم، معذرت میخواهم ،بنده چنین از این شد که جزنی را کشتند، در خیابان میرفته کشتند آنها اربابان بنده بودند؟ بنده امکان رفتن به خارج را در هرحال ببخشید. نداشتم میتو انستم همان روزی که ازو زارت دربار استعفا سیاستی را دنبال نمیکردم. ماتجارتمان ،حتماهم بایستی به اطلاعات من بیش از اطلاعات آن زمان روزنامهها نبود خنده) رئيس: بشدت شایع است که شما گفتید من مدارکی علیه میدادم، فردا میرفتم همانطوريكه الآن صدها صدها عرضتان برسانم ، نظر بنده براین بود که ما بایستی تجارتمن (یک عضو دادگاه: نه خیابان نمیرفته، ببخشید از زندان هو يدا: جلسهای تشکیل شد، زیرا در حزب رستاخیزروی شاه دارم که در خارج از کشور به کسی سپردمام و حفاظت نفر درخارج هستند. بنده این شهامت را داشتم که بمانم. با تمام دنیا باشد، نه این که منحصر باشدبه يك گروه ،نه میخواستند ببرند) بسیار خوب میبردند بجایی،همانطور تزی کار میشد که دبیر کلش غیر از اداره کننده اداریشغلی میشود، برادران و خواهرانم در اینجا مایلند بدانند این آن هم روی اصل این که امروز را با این گروه یا با آن گروه اینجا حتی آنروزکه انقلاب شد، عوض اینکه مثل عدهای در خیابان کشتند، بنده اطلاعاتم از آن چیزی نداشت، زیرا سیستم داشت، هیئت اداری داشت، ولی شایعه تاچه اندازه صحت دارد و اینکه آیا تائید میفرمائید از جمشیدیه بروم و مخفی بشوم، بنده هم مینو انستمبروم ديالكتيكش بین آزمون و آقای باهری اختلاف افتاد. و اینها روزنامهها بود بیشتر نبود و گزارشی که داده میشد ياخير ، مخفی شوم ولی بنده تسلیم عدالت بودم، تسلیم بودم. تجارت داشته باشید، بايك كشور داشته باشید شما در يك همان گزارش روزنامهها همبود. بنده بافامیل جزنی بایکی نتوانستند متنی روی اصل دیالکتیکی آن تهیه کنند. درحضور هو يدا: بنده عرض کنم که اگر خدا بمن عمر داد یک الان هم تسلیم هستم و قتی که صحبت میکنیم از یک طرز موقعی بزانو در برابر آن کشورها در میایید، چون ممکن است از اقوامش دوستی دارم . اینجا سئوال شد که پادشاه نظر دادند و آن نظریات در جلسه ساعت بعدازظهر تاریخ از ۲۰ شهریور تا امروز بنویسم و در این تاریخ مسلما حکومت و در تاریخ، طرز حکومتها را می بینیم، شما قطعات یدکی آن اجناس که احتیاج دارید، بشما ندهند.واین این سئوالات که از من کردید ، اجازه دادید آنروز مطرح شد، لذا خواستم بگویم منظور این نیست. نکاتی مبهم روشن میشود و مدارکی هم دارم. نمیتوانید به یک فرد به تنهایی خرده بگیرید او فرضا کار هم اتفق افتاده و در کشور ما دیدیم که موقعی بماندادند. مسائلی که باید در محاکم عمومی و کشوری مطرح بشود آنجا که جنابعالی فرمودید در قانون اساسی من از جلسه رئیس اگر بعنوان دفاع از خود و آنچه که بهرحال ه سهم خودش مسئولیتی دارد ولی در آنزمان کسی بودند دیگر راجع به صنایع مونتاژ بود که باید بگویم صنایع به محاکم نظامی رفت.قانونی برایش گذشته بودمن قانونش امر اطلاعی نداشتم و آن تقصیر نخست وزیر است که چرا احساس میکنید بعنوان آخرین دفاع موثر است، مطالبی افراد دیگری که صحبت می کردند، کجا بودند افراددیگری اساسی هم کردیم وذوب آهن رافراموش نکنیم که خودش يك را نگذراندم ، قانون بود ، توی این مملکت . اگر ما اطلاعی نداشته. هر جلسه ای که قرار بود تشکیل شودبیشتر دارید، بفرمائید. صنعت پا به مادر است ، باچه زحمتی تریخش را باید ثبت کنیم جز معدودی که اگر هم خیلی مخالفت میکردند ، سکوه مشروطیت را میگیریم پس باید آن مجلسش راهم قبول جلساتی بود که من تشکیل میدادم و همه میدانستند و اینرا هويدا: بنده تسلیم دادگاه هستم و همیشه توكلت على الله میکردند، ولی هرکس که آن زمان سر کاری بود، طبق که باچه اشکالی این نوب آهن درست شد. بعدا البته آسانتر کنیم . مجلسی که من برایش بودجه میبردم هر سال بودنجه فکر میکنم جاسوسان ساو اک گزارشاتی راجع به جلسات بنده شعارم بود و الانهم اینجا عرض میکنم که استانهای بنده از کار بود میگویند که من رفیق باز بودم . شد تمام اینها مسائلی است، جناب آقای رئیس که ساعت ها را تصویب میکرد . توی بودجه تمام این ارقام موجود میدادند، ولی متاسفانه از آنطور جلسات به من اطلاع دادگاه این است که تمام این مسائل را سبک و سنگین کند دریکی از این مجلات شنیدم گفتند رفیق باز بودم . بنـده میشودراجع به آن صحبت کردرساعت هامیتوانم در اینجا بگویم. بود ، تمام این ارقام تو ی بودجه موجودبود . بودجه ای ومن نه دستم به مال و نه به خون آلوده است. اگر در زمان بکنیم. جناب آقای نمیدانم رفیق بازی را به چه باید معنی درباره مصونیت آمریکائیه گفته شد،بله در دولت گذشته که من میبردم ، ۳ هزار صفحه بود . آنجایی که گفته رئيس: ولی آن جلسه در روزنامه چاپ شد. من بعضی از این جوانها از طرف مقاماتی شکنجه دیدند، رئیس بنده باید خدمتتان عرض کنه که کمتر توی این مملکت من وزیر دارائیش بودم ،جناب آقی رئیس ولی در آن موقع میشود که بنده با کمال صراحت اینجا و با کمال جسارت زندگی کرده ام. من روی اصل اینکه پدرم مأمور وزارت بنده تهران هم نبودم ، بنده خارج بودم در کنفرانس اريك در برابر این محکمه عرض خواهم کرد اگر میخواهند خارجه بود، بیش از نصف عمرم را در پاریس بودم پس شرکت کرده بودم . بنده معتقد بودم اگر میخواستندمستشار بگویند اربابان آمریکایی بگویند ، اربابان،ولینه اربابان دادگاه: منظور من شخص اعلیحضرت بو د (تماشاگران گفتند است . برای این که شما اگر با يك گروه در دوست باشیم، مهم چرا شما لر ک فرمانی نمیدادند ه ه زجر کشیدند، من عرض کنم که اطلاعی نداشتم، ولی چون هويدا: در چه موقع؟ رئیس: در همان موقع که جلسه تشکیل شد. هو يدا: بهرحال من در آن جلسه نبودم که امضاء کنم در زمانی بودم که چنین کاری انجام گرفت، بجز اینکه ازآنها بقیه در صفحه ۷ . هويدا: دوره مصدق، بجز آن دوره همینطور عمل میشد بنده هم که متاسفانه تحصیلاتم را در خارج کردم و راجع به پایگاه های جاسوسی رادار های هواپیمایی باشد بیانم هم ناقص است و همیشه قاصر بوده و در تعبیر گفته شده ، فکر میکنم نظرتان گذشتند ، چون در آسمانهای ایران، حقوقی اطلاعاتم در باره حقوق مدنی و یا حقوق اساسی کم بود، من تقصيرم باید کمتر باشد، ولی آن مقاماتی که مسئولیت گاهی هواپیماها با مسافت 60 هزار پا از روی ایران می و ایران نمیخواست که کشور خارجی بتواند از داشتند که اگر لایههای من میبردم غیر قانونی بود، بایستی تصویب نمیکردند. روی فضای آسمان ایران بدون کسب اجازه برود. حالا این رادار ها رامیفرمائید ، چیز دیگری توش بوده است رئیس: آقانی که بعدها رئیس دیوان کشور شد و شما میدانید که شرط قانونی است که باید از بین روسای بنده اطلاعی ندارم ، مقصرم که اطلاعی ندارم ؟ اینجاصحبت از سفر بنده به آمریکا شدکه من برای کسب ٥٠ هزارتومان شعب ديـوان کشور انتخاب شود، برای اینکه وزیرمشاور پول به آمریکا رفته ام شما که حقوقدان بود همه این مطلب را میدانست و در طول چند سال که ایشان مشاور حقوقی شمابود ،درطول این چندسال ، برای اینکه بتوانند ایشان را رئیس دیوان کشور کنند ، ٢٤ ساعته ابلاغ ریاست شعبه را از وزیر مشاور بود نشان گرفتند و بعد به ریاست دیوان کشور گماردند آیا ایشان به عنوان بهترین مقام قضائی در اختیار · . · هويدا : جناب آقای رئیس ایشان وزیر امورپارلمانی دند و بعد هم سناتور شدند و از دولت کنار رفتند.پس آن موضوع این است که مسئله مطرح نشده و اینکه چه استبن طی است که قوه اجرائیه مخصوص پادشاه است، بایستی بگویم و اینجا این نکته روشن شود ، در نخست اگر ابلاغ هم میکرد و و زیر هم امضاء میکرد سیستم آن زمان و زیری ، جناب رئيس محكمه ، کارهاتقسیم میشد و نخست باین ترتیب بود ، ولی آن موقع بعقیده بنده اگر وزیری و زیر تمام کار ها رابو سیله کاغذ برایش نمی آوردند ،،تا بود و در گوش من میگفت ، کار خوبی میکرد و اگررسما بایستی کاری صورت میگرفت اینکار به عهده مجلسین و وزرای مشاور داشت و کار ها تقسیم شده بود بین آنها. روی کاغذ دستوری بنویسد یک و زیر مشاور برای امور مالی داشت و اداری و معاون اجرائی نخست و زیر . کار هایی که مربوط بسیاست کلی نبود خود او تصمیم میگرفت و امضاء میکردو وزیری مسئول تصویب نامه ها بود و اگر کمیسیون تصویبنامه دیوان عالی کشور بود که بایستی انجام میدادند رئيس : پاسخ این است : بودند حقوقدانانی که دانستند اینگونه تفسیر مغرضانه و برای رسیدن به چیزهایی است که نباید باشد ، اما در دستگاه شما آنهانبوددو اگر میگفتند ، اجازه نداشتند که بگویند ، زیرا اگر ه تصویب میکرد ، میرفت به هیئت دولت و تصویب میشد. آنها آن میشد که شما میدانید. و زیری داشتیم برای هماهنگی کار ها ، شخصی تمام کار هويدا : من خیال میکنم بودند کسانی که نه تنهابا های فنی را او هماهنگ میکرد و تصمیم گرفته میشد،پس قانون اساسی بلکه با سیستم حکومت هم مخالفت میکردند، باید خدمتتان عرض کنم اگر کاری در ست و زیری انجام میگرفت . مسئولیت کلی آن کار بانخست وزیر بود، زیرا زیرا اگر نبودند که تغییر رژیم صورت نمی گرفت ! پس نخست و زیر در راس نخسته زيري بود ، ولی نخست بودند افرادی ، من میگویم که مادر زمانی بودیم که اینطور وزیر اعتماد میکرد به عده ای و آنعده کارشان را انجام تفسیر میشد ، بجز دریک زمان کوتاه قبل از بنده تفسیر میشد ، یعنی پنجاه و اندیباین ترتیب من میگویم کدام میدادند و زیر در مقام های مسئول خود تذکر داده و من نشنیدم که این سیستمی بودکه من اختراع نکردم و یک سیستم هنگام نطق پادشاه و حتى نطق در مجلسین ، نشنیدم در بین المللی بود که اینجا پیاده شده بود و سازمان امور اداری پیاده کرده بود ● دوشنبه ۲۰ فروردین ماه ۱۳۰۸- شماره ١٥٨٢٥ و بگویم من هستم، در قانون اساسی که میگوید تو ماجرائی مخصوص پادشاه است پادشاه به این نظر نگاه میکرد حتما که آن توه مخصوص ایشان است و وزیر باید امضاء کند نه اینکه وزیر پیشنهاد کند و پادشاه فرمان صادر کند. استدعای تخفیف • ه من سئوالم این است که نخست وزیر مقصر است که چرا شعورت نرسید و نفهمیدی که این معنی اش این صورت است میگویم پنجاه سال به این ترتیب فهمیده بودند (خنده دادگاه و تماشاگران). عريضه جوابیه مجلسین چنین مسئله ای را مطرح کرده باشند . اگر ما لایحه ای بردیم و جناب دادستان از من سئوالاتی میفرمودند می گفتند این لایحه باقانون اساسی دستور به نخست وزیر گفتند دستوراتی بوسیله آمریکایی ها به نخست و زیر مغایرت دارد . عرضم این است که اگر مقصر هستم،تخفیف هم به بنده بدهید در این قسمت و وزیر داده میشد ، نمیدانم اگرخوب استباط کرده باشم. . : • · · هويدا بعد با مراجعه به قانون اساسی رژیم گذشته ●
